Gwinty zewnętrzne, czym je obrabiać?
Profesjonalne narzynki i gwintowniki to narzędzia wieloostrzowe stosowane do nacinania gwintów zewnętrznych. Można je nacinać na prętach, wałku i wielu innych powierzchniach walcowych lub stożkowych. W zależności od nacinanego gwintu wybiera się odpowiedni rodzaj narzynek. O tym, co powinieneś wiedzieć o nacinaniu gwintów przeczytasz poniżej.
Budowa narzynki do gwintowania
Wprawdzie w praktyce można spotkać narzynki w wersji okrągłej, kwadratowej, sześciobocznej, tulejowej kwadratowej dzielonej a także jako gwintownice łopatkowe, to jednak obecnie stosuje się głównie narzynki okrągłe.
Zasada działania takich narzynek polega na nakręceniu ich na wałek zgodnie z ruchem wskazówek zegara – w przypadku gdy potrzebujemy gwint prawy. Gdy zaś potrzebujemy wykonać gwint lewy – należy nakręcić narzynkę ruchem przeciwnym do wskazówek zegara.
Na zewnętrznej stronie narzynki znajdują się otwory i nacięcie, a wewnątrz narzynki znajdują się ostrza służące do nacinania gwintu i specjalne rowki służące do zbierania i odprowadzania nadmiaru skrawanego materiału.
Każdorazowo geometria narzynki jest dostosowana do ściśle określonej normy DIN-EN.
Jakie narzynki występują w przemyśle
Podstawowym kryterium podziału narzynek jest rodzaj nacinanego gwintu ( https://artykulytechniczne.pl/narzynki.html ) . W tym zakresie dzielimy narzynki na te, których gwint mierzony jest w calach lub milimetrach.
Najczęściej spotykane narzynki to: metryczne M, MF, calowe G, Whitwortha, zunifikowane UNC, UNF i trapezowe Tr.
– Narzynki metryczne to najbardziej popularne narzędzia do nacinania gwintów zewnętrznych. Przeznaczone są do wykonywania gwintów w jednym przejściu. Posiadają metryczny zarys gwintu o kącie 60 stopni.
– Narzynki calowe G potoczne nazywane są narzynkami do rur rurowo walcowymi i wykorzystywane są we wszystkich połączenia rurowych, w armaturze i instalacjach pneumatycznych. Posiadają zarys gwintu G, 55 stopni.
– Narzynki zunifikowane wykonane są według normy wymiarowej DIN-EN 22 568, posiadają zarys gwintu trójkątny o kącie 60 stopni. Przeznaczone są do nacinania gwintów zewnętrznych, zarówno zunifikowanych amerykańskich zwykłych UNC, jak i drobnozwojowych UNF.
– Narzynki Whitwortha przeznaczone do ręcznego i maszynowego nacinania gwintów calowych drobnozwojnych Whitwortha. Posiadają nakrój 1,75P, a kąt wynosi 55 stopni. Są to narzynki angielskie mierzone w calach. Występują w normie z podziałką zwykłą BSW oraz z podziałką gwintu drobną BSF.
– Narzynki trapezowe – są to narzędzia stosowane obecnie bardzo rzadko. Służą do wykonywania gwintu trapezowego Tr według standardów normy DIN-103.
Jak mocujemy tego typu narzędzia
Aby przystąpić do nacięcia gwintu zewnętrznego przy pomocy narzynki należy posiadać odpowiednie oprawki do narzynek. Służą one do właściwego mocowania narzynki, a tym samym do precyzyjnego wykonania gwintu.
Oprawki do narzynek oznacza się je poprzez symbol literowy wg. PN PBGa oraz podane średnicy i grubości mocowanej narzynki.
Dobór narzynek do konkretnego zastosowania
Decydując się na zakup narzynek do nacinania gwintów zewnętrznych należy wziąć pod uwagę zarówno rodzaj gwintu, jak i rodzaj skrawanego materiału.
Aby wykonać całkowity gwint już za pierwszym przejściem narzynki należy zastosować narzędzia jednolite. Narzynki dzielone przeznaczone są natomiast do nacinania gwintów w kilku przejściach roboczych.
Istotny jest również rodzaj materiału, z którego zostały wyprodukowane narzynki. Wśród najbardziej popularnych i jednocześnie wysoce cenionych przez fachowców jest wysokostopowa stal szybkotnąca HSS (High Speed Steel). Dzięki jej właściwościom, narzynki są wyjątkowo twarde i trwałe, a ich ostrza są odporne na uszkodzenia mechaniczne nawet podczas obróbki bardzo twardych i trudnoobrabialnych materiałów. Dodatkowo właściwości stali szybkotnącej umożliwiają obróbkę wysokowydajną i bardzo dokładną.